Raggen over drakenruggen

Giddy-up go girl!

De deur is op slot. Het bevreemdt me niet, want de krant lag nog beneden in de postbox. Op mijn slaapkamer na is het achterhuis donker. Echt rot voor d’r, zeker een zware nacht gehad.

‘Ben jij dat, popje?’ hoor ik uit haar kamer. Het bed kraakt.

Ja, wie anders? Ik ga naar binnen, open alle gordijnen die angstvallig elk spoortje licht tegenhouden en ga naast haar op bed zitten. Klam zweet hangt om haar heen.

Ze hoest eerst flink en vraagt: ‘Hoe ging je proefvertaling Grieks vanochtend?’

Haar ogen staan een beetje scheef van het licht, ze streelt mijn arm, ik streel terug en haal mijn schouders op.

‘Je kent me, hè?’ zeg ik. ‘Denk ik dat ’t oké is, dan heb ik ’n vette drie, en als het shit ging, wil dat nog wel ‘ns een voldoende opleveren. Je raadt nooit wat ik voor m’n Nederlands heb, die brief, weet je nog? ’n Acht!’

Ze gaat stralen en zet zich schrap voor de beweging die ze de walgelijkste vindt van de hele dag: van horizontale stand naar de verticale komen.

‘O ja,’ roep ik haar achterna, terwijl ze het toilet in verdwijnt, ‘wil je ‘n briefje schrijven voor de coördinator? Ik had de eerste twee uur vrij genomen. Zo’n koppijn vannacht. Kon ik beter in vorm zijn voor Grieks. Vergeet je ‘t niet?’

‘Ik heb je horen spoken, ja,’ klinkt het vanaf de plee.

Als zij klaar is met haar opstartoefeningen en weer zicht in haar ogen heeft gestopt, zit ik al hoog en droog onder mijn dekbed op de bank.

‘Mag ik wat te knabbelen, ik rammel,’ vraag ik. Zij zet haar ochtendthee en vult een schaaltje zoutjes voor me, nadat ik haar heb verzekerd dat mijn fruit keurig is opgegeten.

‘Was je nog productief vannacht?’ informeer ik. ‘Of heb je weer wakker gelegen tot de eerste trams.’

Haar beroep was haar alles. Dat wat de economische recessie genoemd wordt, heeft haar een nekslag gegeven. Prachtig aardewerk maakte ze, vazen, theepotten, soms figuren met kleine gedichtjes erop, ze had vaste afnemers, een expo op z’n tijd, steeds minder offertes op z’n tijd en zo rond de IJslandreis wisten nog maar weinig mensen haar telefoonnummer te vinden. Had ze helemaal niet in de gaten eerst, veel te druk bezig met meegaan in de tijd, want er was vast behoefte aan een website voor haar winkeltje. En toen het eenmaal tot haar doordrong hoe vergeefs ze bezig was, toen vertikte ze het om nog langer klei aan te raken, weg ook met die geldverslindende studio. Alsnog leuke ideetjes verdwaald in haar hoofd? Afknijpen. Want voor wie?

Alleen ’s nachts, als ze de kwaaie energie van de mensen niet meer om zich heen voelt, wil er inspiratie opborrelen. Dan wil ze schrijven, de leegte scanderen, het zoeken laten rijmen, zekerheid op het platte vlak pinnen. Ze schrijft zich te pletter, maar ook hier de vraag: voor wie?

Jij dóet tenminste iets met je talent, zeg ik haar zo vaak, als ze met een bedroefde blik mijlenver van me af is. Je bent altijd eigen baas geweest, twintig jaar heb je gevochten, nooit gekozen voor de makkelijke weg.

Op ons afgebrokkelde pad arriveerde tenslotte een stugge IJslander. Hij tilde wat goddelijke reststenen opzij in de greppel en kroop achter het stuur, maar ik had er een hard hoofd in dat het hem zou lukken eruit te komen. De bodem van de kom was ongeveer net zo breed als de auto lang. Ongevraagd meldde hij, tussen zijn pogingen door om het voertuig verder te ruïneren, dat vorig jaar een ander Nederlands stel eveneens problemen had ondervonden met wat ik de koppigheid van trollen noem. Zij hadden de rechterkant genomen om van de weg te geraken, zó ploem de rode rivier in en ze konden het nog navertellen ook.

Geef mij maar Britannia barbara en mam zorgeloos met een blikje stout beer in haar hand. En verdomd als ’t niet waar is, geef mij zelfs de vreselijkste der Medusa ogen van toen ook maar.

Het tweede jaar Schotland was het, toen de weergoden ons eindelijk zagen zitten. En wij hebben ze getart, alle natuurwetten, moeder en dochter één hecht team. Alle twee even oliedom. We bouwden als het ware op elkaars stommiteiten, het maakte niet uit wie het eerste steentje legde, want de lol was er niet minder om. Ik was het die losse kaarsjes achterin de auto op de hoedenplank had gelegd bij het inpakken, ervan overtuigd dat wij romantische momenten gingen beleven tussen de lochs en de severe dips. Zij was het die haar natte slip, waaruit de sporen van onverwachte menstruatie waren verwijderd, erbovenop legde. En Schotland hoefde deze stapeling alleen maar te voltooien. Niets zo veranderlijk als Schotland, zeiden we steeds, want die dag scheen de zon zich te barsten alsof die de Sahara niet kon vinden, waarbij hij onbeschaamd de achterruit van het rugzakje bestraalde. ‘s Avonds, op onze nieuwe bestemming aangekomen, lag er een bijzondere kaars klaar om ons kamertje mee in the mood te brengen. De slipkaars, die je mooi rechtop kon zetten.

Op de kaart had ze een piepklein loch ontdekt. Een loch voor onszelf, wat wilden we nog meer? Nog steeds was de zon de weg kwijt, zette de moors in vuur en vlam. Wat een geluk dat we zo’n gedetailleerde kaart hadden en mijn dyslexie niet opgaat voor plattegronden. Ik kon haar precies de verdekt opgestelde afslag aanwijzen die naar een privézwembad zou leiden. Even begon ik aan mezelf te twijfelen toen we op een soort industrieterrein belandden, grote gele steengroeven met happen eruit, rustende vrachtwagens, stellages waaruit lange lopende banden staken, eveneens in ruste. Wat een zootje daar. Ze minderde vaart, ik zag haar denken, niemand kan m’n plannetje verstoren, en toen ze dat bord No trespassing zag, drukte ze vastberaden het gaspedaal in, want zo’n aanduiding betekent altijd: hier moeten we wezen.

We lieten het grauwe terrein achter ons, het zanderige pad begon te slingeren, een bruggetje leidde ons over een mini-canyon met klaterend water, zie je wel, we zitten goed want mijn kind is ’n kei, zei ze, en na nog een paar bochten strekte het lochje zich voor ons uit, beschut tussen bergen die er in de zon minder eenzaam uitzagen. Niemand in de buurt, we gingen over tot annexatie van dit deeltje Schotland. Het pad langs het water was smaller geworden, kreupelhout rukte op en ving ons in een fuik van takkenvingers, dus dat werd de parkeerplek. Trots keek zij om zich heen, wat een mazzeltje wij hier in de natuur, we schoten in onze badpakken en strompelden over scherpe steentjes naar de waterkant.

Dat water! Zelfs voor Schotland was het niet normaal. Niet koud, niet ijskoud, killing als het hakmes van de guillotine zo koud was het. En toch was het óns zwemwater. Dus nu moesten we erin ook. Mijn voeten zonken meteen weg in zachte blubber en ik haat smurrie, zeker wanneer ik het niet kan zien en het als tentakelsluiers langs mijn benen kringelt.

Ik moest me niet aanstellen, zei ze, ze liep een stuk voor me uit en met een oerbrul kliefde ze het wateroppervlak en dompelde zich onder in de vrieskou. Zij wel. Ik hoef mezelf echt niet te bewijzen, bekijk het maar, dacht ik, jammer van zo’n mooie plas water, ik ben weg. Achter me hoorde ik gezwoeg, goedzo, zij houdt ’t ook voor gezien, verstandig moedertje. We bibberblubberden de oever op, snel omkleden, riep ze, anders vatten we hartstikke kou. Zij stond aan de ene kant van rugzakje, ik aan de andere kant en net toen we onze badpakken op het dak legden, kwam de aanval. Overal vandaan verschenen ze opeens. Invasion of the bodysnatchers, ik overdrijf niet. We werden levend opgevreten door vliegen, grote dikke steekvliegen. Nog nooit zijn we zo snel in de kleren geschoten en afgetaaid, dikke wolken stof warrelden achter ons aan. Ze scheurde door de bochten alsof Nessie achter ons aan zat.

Leve de beschaving, leve trek in fish & chips. We zaten nog steeds te hijgen toen we in het eerste het beste dorpje parkeerden. We stapten uit en keken elkaar over het dak aan. Oelewappers weer wij. Want shit, waarom was het niet haar badpak, maar het mijne dat tijdens onze vlucht was weggewaaid?

Mijn nieuwe badpak was veel mooier, een echt sportmerk stond erop. En ik kreeg ook een magneet met een wollig schaapje, want ik ben gek op schaapjes vanaf het moment dat ik merkte dat ze de gewoonte hier hebben om zich massaal uit het niets voor onze auto te storten en als ik dan op de claxon druk, gaan ze niet gestructureerd aan de kant, nee, die schattige suffies schudden dan extra met hun wabbelbillen en blijven kriskras voor ons uit hollen. En een keer stond er eentje doodleuk midden op de weg, die keek rustig hoe wij eraan kwamen kachelen, die was natuurlijk gewend dat toeristen keurig stoppen voor een native animal, maar mam niet, die trapte het gaspedaal in en ik op de claxon hameren. Die drol sprong zó met d’r vier pootjes een meter de lucht in, maar daarna wist ze feilloos de berm te vinden. Sindsdien weiger ik lamsvlees te eten en spaar ik schaapjes.

In datzelfde winkeltje, met die magneten, informeerden we naar dat verboden loch. In de bodem schijnt een luik te zitten met een tunnel erachter, op bepaalde tijden wordt het water van het loch daardoor weggezogen om ergens diep in de berg een reuzenpropeller aan het draaien te brengen, natuurwetten nietwaar, energie opwekken, en later wordt de hele plens weer terug gespoten, dus laten we, voor onze gemoedsrust, maar zeggen dat die vliegen bij het bewakingssysteem hoorden.

Een paar voor ons doen rustige dagen later kwamen we terecht in een stadje waar de hoofdattractie wordt gevormd door een waterval die gewoon recht onder de brug bij de hoofdstraat in rotsige trapjes omlaag stort. Een behapbare waterval dus. Maar zij heeft echt iets magneterigs met water, en – wat ze nóu toch weer op de kaart had gezien! Die rivier zou bij een intrigerend driehoekje land in een andere rivier stromen en het kon niet anders dan dat dit stukje aardbol een romantisch, zo niet fotogeniek punt, dan wel een intieme inwijdingsplek voor mijn nieuwe badpak moest wezen. Op de kaart stond een stippellijntje rondom de punt, en met de auto of te paard ben ik beslist voorstander van stippelpaadjes, maar te voet, nou nee. Helaas, tegen een namiddagwandeling had ik geen nee te zeggen, want ik was vandaag al verrast met een bezoek aan een manege, en ook mochten de hele dag En Vogue, Stones en Anouk op de autoradio.

Giddy up go, mum. Bij een brug daalden we de berm af naar beneden, naar de oever van het ruisende watertje. Ze probeerde niet sip te kijken toen er al gauw niets meer te traceren viel wat op een stippelpad leek; wilden we verdergaan, dan moesten we over hekken klimmen die de weilanden van elkaar scheidden.

‘Kijk, er staan trapjes bij de hekken,’ zei ze vol goede hoop, ‘dat betekent in ieder geval dat mensen deze kant op zijn geweest.’

We hielden de loop van het riviertje aan, dat zou vanzelf naar de ontmoetingsplaats met het andere water leiden. Maar het struweel – al zou ik het toen niet zó geformuleerd hebben – dacht er anders over. De bomen werden lilliputterbomen, je moest bukken om er onderdoor te kunnen, boomachtige handen kwamen de grond uit, rukten aan ons, en de grond begon te zuigen aan onze voeten. Blubber spatte hoog op van onze schoenen, almaar soppiger. Ik voelde me daar behoorlijk ongewenst, maar zij luisterde niet, zelfs niet toen ze recht in een tak liep die haar lens wegzwiepte. Ik vond hem bungelen aan haar wenkbrauw.

En, was het nou zo specta? Zij zei van wel. Twee verschillend getinte rivieren die elkaar begroetten, het spel van de in elkaar krinkelende stromen, het uitzicht aan de overkant, niet zo mopperen schattie, met die gekartelde bergen in de verte, de voorste rijen donkerder paars dan de achterste, de plopjes heidevelden ervoor, ja ja, en voor het aanschouwen van een ansichtkaart moet je dus bijna een Cycloop worden. Om haar een plezier te doen, ben ik vanaf dat drabbige oevertje even het water ingegaan met mijn nieuwe zwempak. En dan wegwezen, beloof je dat mam? Ik heb honger als ’n paard, al zet je me het zwijn van Obelix voor, ik zou ’t zo verslinden.

De terugtocht zou dwars door de weilanden ‘n piece of cake zijn, zei ze. Eerst ploeterden we nog door de shrubbery, dat minder dicht werd en ons hoop gaf op het verschijnen van begaanbare grond, tot we geritsel hoorden. En zwaar gesnuif. Tussen de takken door zagen we wel groene vlekken weiland, maar er zat ook iets zwarts bij. Dichterbij zagen we zwarte koeien, joekels met flinke puntige hoorns.

‘Koeien hebben toch uiers?’ vroeg ik. ‘Alle soorten koeien, toch?’

Wat onder die dieren bungelde, konden onmogelijk uiers zijn. Voor het eerst, want de anatomie van de koe was haar ook niet tot in de finesses bekend, werd zij onzeker. Er restte één ding. ‘Rennen!’ De beesten met onbestemd geslacht zetten het ook op een holletje, grommend, achter ons aan, gelukkig maar heel even, toen vonden ze het wel weer genoeg fitness voor vandaag.

Afgepeigerd kwamen we bij het dijkje, waar we naar beneden waren gegaan. Zij liep een stuk voor mij uit, want mijn knieën staken gemeen, elk mens schijnt met ‘n zwakke plek opgescheept te zitten. Ik zag haar de bomenrij naderen die langs de dijk stond waar wij omhoog moesten klimmen. Er was iets in de struiken daar, haar houding veranderde, ze keek schichtig om naar mij. Was ze bang? Ze begon te schreeuwen, loslopende honden hier, snel, de dijk op meid, en ik heb haar nog nooit zo flitsend een hoogte zien bestormen. Maar daar stond ik toen niet bij stil, want ik moest bedenken hoe ik als de sodemieter het eigen uitgeputte lijf kon redden. De camera danste over mijn schouder, ik was al halverwege de helling toen dat kutding losbrak en naar beneden, naar de rivieroever tuimelde en ik hoorde ze al, die honden, ze blaften afschrikwekkend, ik weer terug, griste de camera mee voor die het water in kon stuiteren en mam zou ontploffen, kijk dan toch mens, waag ik daar verdomme m’n leven voor een díng, echt, ik brak wereldrecords toen ik boven op de dijk sprong en zij – ik snapte er niks van. Lachen, gieren, brullen deed ze, ze pieste in haar broek.

Haar zwakke plek, wist ik vanaf toen vrijwel zeker, die zit in die ludieke bovenkamer van haar. Ze had tussen de struiken een rijtje hondenhokken gezien, dat wel, maar de honden zaten er keurig in vast. Die hadden haar op een idee gebracht, want ze was zo vreselijk moe dat ze zichzelf met geen mogelijkheid die helling op zag komen, tenzij ze zich zou inbeelden dat die monsters achter ons aan zaten. Je reinste kindermishandeling, om adrenaline te ontlenen aan de angst van een klein meisje.

Ik probeerde of ik ook Medusa ogen had, want dat had ze me nooit meer te flikken. In elk geval zag ze dat mijn woede menens was. De volgende zet was aan míj, reken maar, mijn honger zou zich ditmaal niet beperken tot het goedkoopste kindermenuutje op de kaart, nee, in het restaurant aan dat klote riviertje liet ik een malse steak met bergen friet aanrukken, terwijl zij zich schuldig zat te voelen boven een groezelig groentetaartje.

Alleen, het vlees van mijn wraak smaakte niet zo zoet als ik gehoopt had. Nog nooit zo’n goor stuk beest moeten weg kauwen, ik kreeg gelijk visioenen van ingewanden en lillende organen. De serveerster kwam langs om te vragen of alles naar wens was en ik vroeg meteen naar de herkomst van dit dier. Haar antwoord deed mij, als trouwe Disney-fan, verstommen, maar zij dacht dat ik haar niet begreep en probeerde het in gebarentaal uit te leggen. Terwijl ze haar armen boven haar hoofd bracht en er wild mee in de lucht stootte vanaf haar schedel, zei ze olijk:

‘You know Bambi? This – is – meat. From – Bám-bi!’