Het krioelt in Mokum!

Het mysterie van Sint Nicolaas

Het is november, dat kun je wel merken. Af en toe trekt de wind stevig aan; regen, hagelbuien en felle opklaringen wisselen elkaar af. De dagen worden steeds korter, terwijl de laatste bladeren van de bomen vallen. Op zo´n herfstdag treffen Jilhan en Rick Reuzeneus elkaar in de schemer van de namiddag voor het Centraal Station. De zwarte en de bruine rat houden zich schuil achter een hoop papier vermengd met bladeren. Vlakbij beide ratten landt een groepje stadsduiven met klapperende vleugels op de grond.

De duiven zijn druk met elkaar in gesprek. Dagmar voert het woord. Ze is een duivinnetje met een blauwgrijs verenpak en op haar vleugels prijken twee brede donkere strepen. “…en ik woon hier met veel plezier, beter dan in het Centraal Station. Er is veel ruimte om je nest te bouwen en ik zit daar altijd lekker droog. Het uitzicht is bovendien fantastisch! En ik mag niet klagen, ik heb hele goede buren. We lachen wat met elkaar af. Dikke Bertus is mijn directe buurman, een echte Amsterdamse stadsduif die al negentien jaar op de Sint Nicolaaskerk zit. Je kent hem vast wel, hij komt regelmatig bij jullie op de Dam.” Ze kijkt naar Olivier, een doffer, ook gekleed in een strak blauwgrijs verenpak met op de vleugels twee brede donkere strepen. Olivier woont op één van de daken van een groot, sjiek bankgebouw aan de Dam nummer 2. Precies op de hoek van de Dam en het Damrak.

“Ja,” zegt Olivier, “Dikke Bertus, die kennen we. Hij zit nog altijd vol met ongein en vertelt ons regelmatig een gebbetje. Maar waar hij van de week mee kwam, daar begreep ik niks van. Of het een grap is of dat hij aan waanbeelden lijdt, ik kan er met m’n pet niet bij.”

Rond 1900 staat daar trots en gloednieuw de Sint Nicolaas basiliek (voltooid 1887), schuin tegenover het C.S.. Klik erop voor meer info.

“Hoe zo?” vragen twee alerte duiven tegelijk.

Olivier gaat er even rustig voor staan en kiest zijn woorden met zorg. “Dikke Bertus vertelde dat het de laatste tijd in de basiliek van de heilige Nicolaas spookt! Onverklaarbare verschijnselen en stemmen vertellen hem een oud verhaal, een oude legende of misschien is het wel een mirakel. In ieder geval, voor mij was het een mysterie.”

Olivier kijkt de kring rond en haalt even adem. “Het begon vorige week. Om precies te zijn, een week nadat Sinterklaas aankwam in de stad. Vanaf dat moment schijnt het te spoken in de basiliek. Kijk, dikke Bertus heeft de gewoonte zich af en toe in te laten sluiten in de grote kerk. Soms komt hij binnen door een openstaand raampje en soms komt hij gewoon door de voordeur. In de nacht van zaterdag op zondag gebeurden er onverklaarbare verschijnselen in de kerk. Het begon met trillingen en lichtflitsen. Bertus zat verscholen achter het altaar, toen een rode gloed over de vloer naderbij kwam. Hij zag een rode mantel, een rode mijter en een gouden staf heel zachtjes voorbij ruisen. Een koude wind trok langs hem heen. Daarna hoorde hij een stem. Verschrikt vloog Bertus het schip van de kerk in en verstopte zich onder een bank. Het was een angstige nacht. Constant meende hij ook het gehuil van kleine kinderen te horen. Soms was het even stil, maar dan begon het weer, het trage gejammer, de pijn die hij voelde. Plotseling hoorde hij ergens in een zijvleugel van de basiliek een menselijk geluid. Bertus durfde zich niet te verroeren. Gorgelend geluid van hoesten, braken en spugen. Bertus was blij dat het licht werd en hij ongezien de basiliek kon verlaten.”

Dagmar reageert als eerste: “Wat een vreemd verhaal! Ik heb niets gehoord of gezien en ik woon notabene boven op de basiliek! Hoewel, nu je dit zo vertelt… Bertus heb ik al een aantal dagen niet meer gezien… Maar ja, dat gebeurt wel vaker. Nee, dat kan niet, spoken bestaan niet. Het zal wel een grote grap van hem zijn… Van de andere buren heb ik tenslotte ook niets gehoord over geestverschijningen en enge geluiden. Wat een lijpe gozer is die Bertus!”
Wreed wordt de conversatie van de duiven verstoord. Tram lijn 16 stopt voor het station en opent de deuren. Mensen stappen uit en rennen om de aansluiting met hun trein te halen. Net op het laatste moment stuiven de duiven uiteen, allemaal een kant op.

Inmiddels valt de avond en gaat de straatverlichting aan. “Ben jij daar wel eens geweest, daar in de basiliek van de heilige Nicolaas?” vraagt Rick Reuzeneus aan Jilhan. “Het is hier vlakbij. Kijk, de basiliek staat prachtig in de spotlights.”

Jilhan kijkt Rick aan. Rick maakt een knikje met zijn kop richting basiliek. Om het bekje van Jilhan verschijnt een grote glimlach. “Kom op, we gaan vannacht eens op onderzoek uit. Wie weet spookt het nog steeds in de kerk …”

De twee ratten nemen de kortste weg. Ze lopen langs het Noord-Hollands Koffiehuis, duiken het koude water in en komen zwemmend aan de overkant. Als ze voor de basiliek staan schudden ze de druppels water uit hun vacht.

Ze kijken naar het reusachtige gebouw met twee torens, waartussen precies in het midden bovenin het beeld van Sint Nicolaas met zijn mijter en zijn staf staat. Onder Sint Nicolaas bevindt zich de voordeur van de basiliek. Die zit potdicht.

“Tja, ik ben hier ook nog nooit geweest,” zegt Jilhan. Waar de officiële ingang voor ratten in dit gebouw zit, is nog even zoeken. Jilhan neemt de voorgevel in zich op. Ze bekijkt goed wat de mogelijkheden zijn om binnen te komen. “Kom mee,” zegt ze kordaat en steekt de straat over. Behendig klimt ze tegen de muur van de basiliek omhoog met Rick in haar kielzog. Ze hoeven niet zo hoog te klimmen om in de ruimte te verdwijnen tussen de basiliek en het daarnaast gelegen pand. De ratten klimmen en klauteren verder totdat Rick van achteren roept: “Stop, wacht even! Ik ruik collega´s.” Vanuit een smalle doorgang steekt een bruine rat zijn kop om de hoek. “Goedenavond, we krijgen bezoek zo te zien.”

Jilhan stelt zich netjes voor aan de rat, die Lucas heet, en vertelt wat hen naar de basiliek voert.
“Gekke geluiden? Huh, niks van gemerkt, hoor,” zegt Lucas verbaasd. “Maar, soms weet je niet wat er allemaal tussen hemel en aarde gebeurt; het is tenslotte wel een heilige en magische plaats, zo´n basiliek. Als je wilt vergezel ik jullie op jullie zoektocht naar het spook van Sinterklaas. Ik verzorg voor jullie een speciale geestelijke rondleiding. Ik denk dat ik jullie wel kan helpen bij het oplossen van het mysterie,” zegt Lucas vrolijk.

De drie ratten lopen achter elkaar aan, kruip-door-sluip-door langs duistere ondoorgrondelijke rattengangetjes, totdat ze uiteindelijk in de grote basiliek recht voor het altaar staan.

Jilhan en Rick kijken naar de bronzen voet van het altaar waar een beeltenis is te zien.

“Wat stelt dit voor?” vraagt Jilhan aan Lucas.

“Je ziet hier het mirakel van Amsterdam,” antwoordt Lucas. “Een mirakel is een bovennatuurlijk wonder, er is geen verklaring voor te geven. In de kerk geloven de mensen dat het de hand van God is die het mirakel liet gebeuren.”

“Wat was dan zo´n wonder?” vraagt Rick Reuzeneus.

“In het jaar 1345 braakte een zieke, stervende man in de Kalverstraat de maaltijd die hij net had gegeten uit, tezamen met de hostie die hij eerder had gekregen van een priester. Een hostie is een belangrijk kerkelijk symbool, moet je weten. Het is een plat stukje brood, dat het lichaam van Jezus representeert. De priester geeft zo’n heilige hostie aan de gelovigen in de kerk. Het braaksel van die zieke man met daarin de heilige hostie werd opgeveegd en zoals de kerk dat voorschrijft, in het haardvuur geworpen. Toen men de volgende ochtend het haardvuur wilde aanmaken, bleek de hostie ongeschonden in de as te liggen. Dat was toch echt mirakels!”

Jilhan en Rick kijken elkaar aan. “Oké… hoe zit dat dan?” Beide ratten hebben even tijd nodig om het verhaal binnen te laten komen.

“Zou Dikke Bertus misschien de geluiden die hij die nacht hoorde aan dit verhaal, dit mirakel, hebben gekoppeld?” vraagt Jilhan aan Lucas.

“Tja, dat vermoed ik ook”, antwoordt Lucas. “Want de volgende ochtend lag bij het altaar op de marmeren vloer een dronkaard te midden van zijn eigen kots zijn roes uit te slapen. Die had duidelijk te veel kroegen bezocht. Dat moet Bertus gehoord hebben!” De ratten lachen alle drie luid om de zuiplap.

“Dat is dan de verklaring van het eerste deel van het mysterie van Sinterklaas,” oppert Jilhan enthousiast. “En nu, het tweede deel van het mysterie, de spookverschijning van de heilige Sint Nicolaas. Hoe verklaar je dat?”

Klik op de wind en zing loeihard mee!

Lucas schiet in de lach. “Dat is niet zo lastig om op te lossen. Die bezopen kerel was verkleed als Sinterklaas. En het toeval wilde dat het die nacht van zaterdag op zondag slecht weer was. Het stormde en onweerde. De wind huilde rond de torens van de kerk. Vandaar de lichtflitsen die Dikke Bertus zag.”

“Hoe kwam het dat Bertus het gejammer van kinderen hoorde in het huilen van de wind? Hij zou als oude bewoner van de kerk toch moeten weten hoe de wind rond de torens kan gieren?” vraagt Rick.

“Voor het antwoord hierop stuur ik jullie naar het pand op de Dam nummer 2,” antwoordt Lucas. “Daar kun je het antwoord vinden op dit laatste deel van het mysterie. Ga wel vroeg in de ochtend als het licht begint te worden. Dan kun je nog één van de bewoners van het gebouw spreken. Vrienden, ik wens jullie nog een mooie nacht en succes met jullie laatste opdracht.”

Jilhan en Rick nemen afscheid van Lucas en vertrekken. Op weg naar de Dam doen ze zich nog uitgebreid tegoed aan alle heerlijke hapjes die ze in prullenbakken vinden. Tegen het ochtendgloren staan ze voor het pand op de Dam en kijken omhoog. Dan valt hun oog op de gevelsteen in de muur, met daarop de figuur van Sinterklaas.

“Dit heeft ook weer met Sint Nicolaas te maken. Maar, hoe?” vraagt Rick.

Klik op de Sint en maak nog meer wonderbaarlijks mee!

De ratten kijken om zich heen of er een levend wezen in de buurt is die hulp kan bieden. Boven vanaf het dak kijkt een stadsduif met een strak blauwgrijs verenpak en twee blauwe banden op de vleugels naar beneden. Olivier heeft de ratten al snel opgemerkt en laat zich in een elegante zweefvlucht naar beneden vallen en landt klapwiekend naast de twee onderzoekers.

Jilhan en Rick vertellen Olivier de reden van hun komst. “We hoorden jou dat verhaal aan je vrienden vertellen bij het Centraal Station. En Lucas vertelde in de basiliek over het Mirakel van Amsterdam en ontrafelde zo ‘n gedeelte van het mysterie van Dikke Bertus.”

“Ahá, dát was het dus, gewoon ‘n zuiplap in Sinterklaas kostuum!” roept Olivier enthousiast.

“Maar kun jij ons helpen met het laatste deel van het mysterie? Die huilende kinderen?”

Olivier knikt een paar keer met zijn kop: “Jaaaaa, ik snap het! Nu valt voor mij ook het laatste puzzelstukje op z’n plaats.” Hij wijst met de punt van zijn vleugel omhoog: “Kijk eens goed naar die gevelsteen! Wat zie je dan?” Jilhan en Rick bestuderen de steen.
“Daar,” vervolgt Olivier, “zie je drie huilende kinderen in een tobbe zitten. Dat is een verwijzing naar een oude legende van Sinterklaas. Hij kwam eens bij een herberg, waar het niet pluis was. Daar was beslist een wonder nodig, vond Sinterklaas. Want de waard van die herberg roofde kinderen, hakte ze in stukken en verwerkte ze in zijn gerechten. In de kelder van de herberg vond Nicolaas in een tobbe drie gedode en ingezouten kindertjes. Door een zegenend gebaar boven de tobbe wekte Sint Nicolaas de kindjes weer tot leven.”

Rick trekt een dikke rimpel boven zijn ogen. “Hm…,” zegt hij aarzelend, “maar dat verklaart nog niet waarom Bertus meende huilende kinderen te horen. Hoe zit dat?”
Olivier lacht. “Een tijdje geleden stond ik samen met Dikke Bertus voor deze gevelsteen en vertelde ik ook aan hem de legende. Wij duiven kunnen veel, weet je. Toch kan ons brein niet alles bevatten wat er gebeurt. Ik denk dat die spooknacht in de kerk met Bertus aan de haal is gegaan… En onze verbeeldingskracht, tja, die kent geen grenzen. Dat maakt het leven juist spannend, toch?”